Τρίτη 30 Ιουνίου 2009

Guy Sajer. Ο ξεχασμένος στρατιώτης: Αναμνήσεις από τον πόλεμο στο Ανατολικό Μέτωπο, 1942-1945.


ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ Η.ΠΑΣΤΟΥΡΜΑΤΖΗΣ
προτείνει

Guy Sajer. Ο ξεχασμένος στρατιώτης: Αναμνήσεις από τον πόλεμο στο Ανατολικό Μέτωπο, 1942-1945. Μετ: Διονύσης Κάρδαρης, Επιμ.: Δημήτρης Σπυρόπουλος. Αθήνα, Ιωλκός 2006, 784 σελ.

Guy Sajer… Guy Sajer, ποιος είσαι λοιπόν;
Οι γονείς μου γεννήθηκαν πάνω σ' αυτή τη γη, μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα απόσταση ο ένας από τον άλλον. Μια απόσταση γεμάτη δυσκολίες, παράξενες αδυναμίες, σύνορα που μπλέχτηκαν μεταξύ τους, αλλά και συναισθήματα ισοδύναμα όσο κι ανείπωτα.
Είμαι φύτρα τούτης της σύζευξης, ταγμένος στην ευάλωτη ισορροπία, έχοντας μια μόνο ζωή για να επιλύσω τόσα προβλήματα.
Ήμουν νέος, αλλά αυτό δεν είχε καμία σημασία. Τα προβλήματα προϋπήρχαν, απλώς τ' ανακάλυπτα.
Έπειτα ήρθε ο πόλεμος. Τον έβαλα στη ζωή μου, αφού αυτός μόνο υπήρχε τότε, όταν εγώ ήμουν σε ηλικία ν' αγαπήσω.
Το μερτικό μου το πήρα με το παραπάνω. Ξαφνικά βρίσκομαι να τιμήσω δυο σημαίες, να υπερασπίσω δυο μέτωπα απ' τη μια τη γραμμή Ζίγκφριντ κι απ' την άλλη τη γραμμή Μαζινό. Παραέξω οι ορκισμένοι εχθροί. Υπηρέτησα, έκανα όνειρα, είχα ελπίδες. Το κρύο το έζησα κι αυτό, όπως φόβο μπροστά στην πύλη όπου δε φάνηκες ποτέ Λιλή Μαρλέν.
Μια μέρα έπρεπε και να πεθάνω, από δω και πέρα τίποτα δεν έχει σημασία.
Τέτοιος παραμένω, λοιπόν, αμετανόητος, ξένος σε κάθε ανθρώπινη συνθήκη.
Guy Sajer

Guy Sajer είναι το ψευδώνυμο του Guy Moumimoux, συγγραφέα του βιβλίου ‘‘Ο ΞΕΧΑΣΜΕΝΟΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ – Αναμνήσεις από τον πόλεμο στο Ανατολικό μέτωπο 1942-1945’’ που εκδόθηκε για πρώτη φορά στη Γαλλία το 1967 (LE SOLDAT OUBLIE τίτλος πρωτοτύπου) και προκάλεσε αντιδράσεις και σχόλια ως προς την ιστορική του ακρίβεια αλλά και διθυραμβικές κριτικές, σημειώνοντας μεγάλη εμπορική επιτυχία σε όσες χώρες μεταφράστηκε
Ο συγγραφέας γεννήθηκε στις 13 Ιανουαρίου του 1927 και ήταν καρπός του γάμου ενός Γάλλου από την περιοχή της ‘‘Κεντρικής Οροσειράς’’ (Masif central) και μιας Γερμανίδας από τη Σαξονία με το επώνυμο Sajer.
Σε ηλικία 16 ετών θα βρεθεί με τους δικούς του στην προσαρτημένη από το Γ’ Ράϊχ της Γερμανίας, περιοχή της Αλσατίας. Κυνηγώντας την περιπέτεια και υποκύπτοντας στα στερεότυπα των Γερμανών εφήβων της εποχής, βρίσκεται εθελοντής σε στρατόπεδο νεολαίας στο Στρασβούργο και αργότερα του Κελ, όπου και η Γερμανική μηχανή τον στρατολογεί στις εφοδιοπομπές των σιδηροδρόμων. Το φθινόπωρο του 1942 θα γνωρίσει
την Ρωσία ως μέλος του σώματος μεταφορών και τον αδυσώπητο χειμώνα στις Ρωσικές στέπες μεταφέροντας εφόδια σε προχωρημένες θέσεις του Γερμανικού στρατού. Τον Μάη του 1943 θα μετατεθεί εθελοντικά στην επίλεκτη μηχανοκίνητη μεραρχία πεζικού «Gross Deutschland» (Μεγάλη Γερμανία), με την οποία λαμβάνει μέρος στις συγκλονιστικές μάχες του Ανατολικού Μετώπου, όπου και αντί της πολυπόθητης δόξας θα γνωρίσει τη φρίκη! Την αληθινή φρίκη, αυτή που νιώθει ο πολεμιστής της πρώτης γραμμής του μετώπου. Εκεί που ο πόλεμος δεν είναι ιδεολογική ή προσωπική υπόθεση και η επιβίωση στο ρωσικό χειμώνα είναι από μόνης της μάχη. Μα πάνω απ’ όλα θα καταλάβει, με τον οδυνηρότερο τρόπο, πως όλα αυτά που τον είχαν οδηγήσει εκεί, δεν ήταν παρά ένα ολέθριο ψέμα. Πως καμιά ιδέα ή πίστη δεν άξιζε αυτή την άσκοπη θυσία.
Από το Κουρσκ έως το Χάρκοβο, παγιδευμένος μέσα στο χιόνι και τη λάσπη για ατέλειωτα μερόνυχτα, κάτω από το ανελέητο σφυροκόπημα του ρωσικού πυροβολικού και τα ακατάπαυστα κύματα εφόδου του εχθρού, ο Sajer θα ζήσει την κόλαση. Οι αφηγήσεις της μάχης του Μπιέλγκοροντ και το πέρασμα του ποταμού Δνείπερου αποτελούν μερικά από τα συγκλονιστικότερα σημεία του βιβλίου που καθηλώνουν τον αναγνώστη. Ακολουθεί η υποχώρηση της επίλεκτης μεραρχίας και οι απελπισμένες μάχες οπισθοφυλακής από τη Ρουμανία και τα Καρπάθια μέχρι την Πολωνία και ο χειμώνας του 1944-45 στην Ανατολική Πρωσία, στο Μέμελ και στο Ντάντσιχ όπου η φρίκη αγγίζει τον παροξυσμό. Η μαζική έξοδος του άμαχου γερμανικού πληθυσμού των ανατολικών περιοχών και ο απελπισμένος αγώνας της επιβίωσης, μέχρι την ημέρα της αιχμαλωσίας όταν η μονάδα του παραδίδεται στους Άγγλους στο Ανόβερο. Ο Sajer αντιμετωπίζεται ως «αμφίβολη περίπτωση» από την Συμμαχική Διοίκηση που δεν ήταν σίγουροι αν θα τον κατατάξουν στους Γερμανούς ή στους Γάλλους συνεργάτες των Γερμανών.
Μετά το τέλος του πολέμου του δίνεται η “δυνατότητα αποκατάστασης” με την υποχρεωτική στράτευσή του, στις τάξεις του Γαλλικού Στρατού. Για χρόνια θάβει τις αναμνήσεις του ζώντας ολομόναχος με την ιστορία, έτσι όπως την είχε ζήσει, παραμένοντας ένας “ξεχασμένος στρατιώτης” στη χώρα που γεννήθηκε.
Το 1952, όταν και αρρώστησε, ξεκίνησε να συνθέτει ψηφίδα – ψηφίδα το μωσαϊκό των βιωμάτων του από τον πόλεμο, γεμίζοντας μέσα σε πέντε χρόνια δεκαεπτά τετράδια γραμμένα με μολύβι που συνοδευόταν από λεπτομερή σχέδια και χάρτες . Το αν η ακρίβεια ορισμένων λεπτομερειών που αφορούν τοπωνυμία, υπομονάδες της μεραρχίας «Gross Deutschland» ή ονόματα αξιωματικών αμφισβητείται από κάποιους, ουδόλως θα απασχολήσει τον αναγνώστη, καθώς δεν πρόκειται για ένα ιστορικό βιβλίο, αλλά για μια εξαιρετική μαρτυρία των πολεμικών εμπειριών του συγγραφέα με αφηγηματικά χαρίσματα που εμβαθύνει αλλά και συγκλονίζει με την αμεσότητά της, καθώς η φρίκη και ο τρόμος βρίσκουν την εκφρασή τους στις περιγραφές του.
Για την ιστορία το βιβλίο έχει αναγνωριστεί ως πραγματική αυτοβιογραφία από τον στρατό των ΗΠΑ και συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των διδακτέων ιστορικών βιβλίων που αφορούν το Β Παγκόσμιο Πόλεμο στο U.S. Army Command and General Staff College, ενώ ο Ολλανδός σκηνοθέτης Paul Verhoeven έχει ενδιαφερθεί για την μεταφορά του βιβλίου στον κινηματογράφο.


Δημοσιεύθηκε στο λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό περιοδικό ΕΝΤΕΥΚΤΗΡΙΟ
τόμος 21ος. Τεύχος 81

Free Blog Counter
Poker Blog